Bor czysty chemicznie ma formę szarego, kruchego i krystalicznego półmetalu. Naturalnym minerałem zawierającym bor jest sassolin, występujący w pobliżu wulkanów. Ma w nim postać kwasu ortoborowego H3BO3. Bor jest też obecny w złożach poliboranowych: boraks (czteroboran soduNa2B4O7 . 10H2O), kernit ( czteroboran sodu Na2B4O7 . 4H2O), kolemanit (sześcioboran wapnia Ca2B6O11 . 5 H2O). W dawnej medycynie bor (dwuboran sodu – Natrium biboricum) stosowano doustnie jako środek moczopędny w dawce 0,5 g kilka razy dziennie, do łącznej dawki dobowej 4 g. Ponadto znane są wszystkim właściwości antyseptyczne związków boru, obecnie rzadko wykorzystywane ze względu na toksyczność boru, zwłaszcza w stosunku do niemowląt i dzieci. Ze względy na słabe właściwości odkażające i dużą toksyczność przy nieumiejętnym stosowaniu, związki boru (boraks, kwas borowy) zostały wycofane z lecznictwa w niektórych krajach, np. w Szwajcarii. Podejmowano również próby zastosowania boru w leczeniu i profilaktyce zrzeszotowienia kości (osteoporozy) , podobnie jak fluorek sodu. Funkcje boru w organizmie ludzi są trudne do ustalenia i kontrowersyjne. Podawany doustnie ma wpływ na wzrost i rozwój kości. Podawanie 3 mg boranu sodu zmniejsza utratę wapnia z kości i ich demineralizację. Zmniejsza również utratę magnezu. Bor przyśpiesza ustępowanie obrzęków i stanów zapalnych mięśni, stawów i kości. Wzmaga wzrost i regenerację mięśni. Na przyrost mięśni działa ponoć porównywalnie do testosteronu. Niestety w dużych dawkach (ponad 200 mg/24 h) i przewlekle zażywany ulega kumulacji w ustroju. W ciągu 2 dni organizm wydala jedynie połowę zażytej dawki boru. Bor odkłada się w mózgu, śledzionie, nerkach, tkance tłuszczowej i wątrobie. Bor uszkadza wątrobę, układ nerwowy i nerki. Dawka 100 mg związków boru na 1 kg masy ciała może zabić człowieka w ciągu kilku dni. Prowadziłem badania nad wpływem boru na przyrost mięśni u zwierząt (drób, trzoda chlewna). U ptaków bor nie ma wpływu na przyrost mięśni. Likwidował natomiast stan zapalny i obrzęk stawów, a także objaw „uginania ptaków” przy wirusowych i bakteryjnych infekcjach stawów kończyn. U świń bor zwiększał masę ciała o ok. 8%. Bor nie jest dopuszczony do żywienia zwierząt. Bor działa teratogennie, dlatego nigdy preparatów boru nie wolno stosować u kobiet ciężarnych (zasypki, maści, pasty, zawiesiny z kwasem borowym, boraksem itd.) . Łatwo i szybko przenika ze skóry i błon śluzowych do krwi, zwłaszcza uszkodzonych. Objawami zatrucia borem są: zaczerwienienie skóry, wybroczyny, złuszczanie skóry, wysięk, pokrzywka, pęcherze skórne, wymioty, biegunka, skurcze mięśni, zatrzymanie moczu, spadek ciśnienia krwi, utrata świadomości, śpiączka, drgawki, wypadanie włosów, zgon z porażenia centralnego układu nerwowego. Dawniej bor był wprowadzany do złożonych preparatów mineralno-witaminowych. Obecnie spotykany sporadycznie w zagranicznych suplementach.
Dr Henryk Różański; nauki medyczne i biologiczne; fitoterapia, fitochemia..
Comments